حمایت ۳۵میلیارد تومانی از طرح‌های دانش بنیان صنعت معدن| بیش از ۶۰درصد درآمد نفتی، فقط در بخش معادن

به گزارش می‌متالز، وجود بیش از ۸۰ نوع ماده معدنی در کشور به اثبات رسیده و در بخش ذخایر ثبت شده، ایران دارای ۰.۸ درصد از کل ذخایر سنگ جهان و ۰.۴ درصد از ذخایر سنگ معدن مس است. همچنین ایران دارای ۱۱ میلیون تن روی یعنی ۴ درصد از کل ذخایر جهانی است. علاوه بر این، کل ذخایر اثبات شده معادن ایران در حدود ۶۰ میلیارد تن برآورد شده که انتظار می‌رود که این رقم به بیش از ۱۰۰ میلیارد تن نیز برسد.

به رغم وجود منابع غنی معدنی در کشور که بخشی از آن در سطور فوق آمده، موانع بسیاری پیش روی این صنعت قرار دارد که شامل استفاده از شیوه سنتی و زمان بر در اکتشافات، وجود دستگاه‌های حفاری فرسوده و از رده خارج شده و ناتوانی در واردات تجهیزات به دلیل ارز بری بالا و وجود تحریم‌ها و ... می‌شود که همگی منجر به این شده که میزان هدر رفت استخراج از معادن به طور معنا داری افزایش یابد. از طرفی خام فروشی در صنعت معدن به عنوان یکی از چالش‌های مهم تلقی می‌شود.

در همین راستا با توجه به مزین شدن نام سال ۱۴۰۱ به «تولید، دانش بنیان و اشتغال آفرین» به سراغ اردلان علیشاهی، مدیرعامل سازندگاه کانی بوم رفتیم تا از برنامه‌های این مجموعه در خصوص رونق دهی به صنعت معدن کشور اطلاع یابیم که گفت و گوی بازار با وی را در ادامه خواهید.

سازندگاه کانی بوم در سال ۱۴۰۱ به پشتوانه شرکت سرمایه گذاری معنا، بازوی معدنی مؤسسه دانش بنیان برکت، مبلغ ۳۵ میلیارد تومان را برای سرمایه گذاری و حمایت از طرح‌های حوزه شتاب دهی در بخش معدن و صنایع معدنی اختصاص داده است.

با توجه به اینکه امسال به نام «تولید، دانش بنیان و اشتغال آفرین» مزین شده، بفرمایید شرکت کانی بوم در حوزه شتاب دهی به شرکت‌های دانش بنیان معدنی در سال ۱۴۰۱ چه برنامه‌هایی دارد؟

سازندگاه کانی بوم در سال ۱۴۰۱ به پشتوانه شرکت سرمایه گذاری معنا، بازوی معدنی مؤسسه دانش بنیان برکت، مبلغ ۳۵ میلیارد تومان را برای سرمایه گذاری و حمایت از طرح‌های حوزه شتاب دهی در بخش معدن و صنایع معدنی اختصاص داده است؛ بنابراین این سرمایه به همراه خدمات غیر نقد شامل فراهم سازی زیرساخت ها، آموزش و منتورینگ تخصصی و شبکه سازی به گروه‌های استارت آپی که دارای نوآوری و ایده‌های خلاقانه در فرآیند‌های معدنی باشند و بتوانند از مسائل صنعت معدن گره گشایی کنند، تخصیص خواهد یافت.

در زمینه اکتشاف مواد معدنی، ساخت تجهیزات نوین اکتشافی نظیر رادار‌های اکتشافی، توسعه فناورانه روش‌های اکتشافی نظیر به کارگیری پهپاد برای ژئوفیزیک و همچنین روش‌های نوین دستیابی به ذخایر پنهان معدنی از جمله حوزه‌های علاقه مندی کانی بوم است.

این سرمایه گذاری و حمایت از طرح‌های حوزه شتاب دهی در بخش معدن از سوی شرکت کانی بوم قرار است در چه حوزه‌هایی انجام شود؟

در زمینه اکتشاف مواد معدنی، ساخت تجهیزات نوین اکتشافی نظیر رادار‌های اکتشافی، توسعه فناورانه روش‌های اکتشافی نظیر به کارگیری پهپاد برای ژئوفیزیک و همچنین روش‌های نوین دستیابی به ذخایر پنهان معدنی از جمله حوزه‌های علاقه مندی کانی بوم است.

در زمینه استخراج معدن، توسعه روش‌ها و فناوری‌های استخراجی و در زمینه فرآوری توسعه تجهیزات خطوط فرآوری، دستیابی به روش بهینه فرآوری مواد معدنی و فرآوری عناصر گرانبها و عناصر نادر خاکی با هدف جلوگیری از خام فروشی از اولویت‌های این شتاب دهنده برای تخصیص سرمایه به کسب و کار‌های نو آور است. از دیگر حوزه‌های علاقه مندی کانی بوم توسعه فناوری‌های نوین در عرصه‌های جدید نظیر معدن کاری دریایی است.

در کلیه‌ی فعالیت ها، نگاه راهبردی کانی بوم تکمیل زنجیره ارزش مواد معدنی است و از طرح‌هایی مانند تولید آلیاژ‌های خاص که تکمیل کننده زنجیره‌های ارزش باشند، استقبال می‌کند. همچنین کانی بوم با هدف رفع نیاز‌ها و چالش‌های زنجیره تامین مواد معدنی کشور از کسب و کار‌های نو آورانه ارزش آفرین در حوزه‌هایی نظیر تأمین مالی، لجستیک، سکو‌ها و پلتفرم ها، بازرگانی و... حمایت می‌کند.

کانی بوم با هدف کمک به تجاری سازی و توسعه بازار شرکت‌های دانش بنیان و استارتاپ‌های معدنی، در ۲۸ اردیبهشت امسال نخستین رویداد معرفی محصولات دانش بنیان و فناورانه بخش معدن و صنایع معدنی کشور را با حمایت مؤسسه دانش بنیان برکت و شرکت دانش بنیان معنا برگزار خواهد کرد. همچنین نخستین رویداد سکوی پرتاب معدن با هدف سرمایه گذاری بر روی طرح‌های نو آورانه این حوزه توسط کانی بوم و مجموعه ۱۰۰ استارتاپ در تاریخ ۸ تیرماه برگزار خواهد شد.

از دیگر برنامه‌های کانی بوم احصاء مسائل و نیاز‌های فناورانه صنعت آهن و فولاد و همچنین صنعت سرب و روی کشور از طریق تشکیل کار گروه‌های تخصصی و انجام بازدید‌های عارضه یابی است. با توجه به اینکه شرکت‌های دانش بنیان از ظرفیت خوبی برای رفع نیاز‌های صنعت معدن کشور برخوردارند، نیاز‌های احصاء شده در قالب دو رویداد ارائه نیاز‌های فناورانه (ریورس پیچ) به این شرکت‌ها اعلام خواهد شد و کانی بوم تا هم رسانی شرکت‌های دانش بنیان و واحد‌های معدنی در کنارشان خواهد بود.

در صورت به کارگیری فناوری‌های نوین نظیر هوش مصنوعی، اینترنت اشیاء و... در زمینه اکتشاف، افزایش بهره وری معادن و به ظرفیت رسانی پتانسیل‌های فعلی این حوزه، برآورد می‌شود نقش معدن در اقتصاد کشور ظرف چند سال از GDP ۴ درصد به ۲۰ درصد برسد

با توجه به مغفول ماندن صنعت معدن در کشور به نظرتان چقدر شرکت‌های دانش بنیان می‌توانند در راستای افزایش استخراج، فرآوری، کاهش ضایعات و ... موثر عمل کنند؟

در صورت به کارگیری فناوری‌های نوین نظیر هوش مصنوعی، اینترنت اشیاء و... در زمینه اکتشاف، افزایش بهره وری معادن و به ظرفیت رسانی پتانسیل‌های فعلی این حوزه، برآورد می‌شود نقش معدن در اقتصاد کشور ظرف چند سال از GDP ۴ درصد به ۲۰ درصد برسد و بیش از ۶۰ درصد از درآمد‌های نفتی کشور از طریق درآمد‌های حاصل از این بخش محقق شود.

این امر موجب کم شدن سهم نفت از اقتصاد کشور و حرکت به سوی اقتصاد درون زا و در عین حال برون گرا خواهد شد که مورد تاکید و توجه مقام معظم رهبری نیز بوده است. همچنین در صورت بهره برداری از ذخایر معدنی به اندازه نرم جهانی (از یک درصد باید به ۵ درصد افزایش یابد)، درآمد کشور به چند برابر درآمد‌های نفتی خواهد رسید.

با توجه به زمان بر بودن سرمایه گذاری‌های جدید برای اکتشافات سنتی، مجموعه شما به همراه شرکت‌های دانش بنیان آن چه توانمندی‌هایی برای کاهش زمان اکتشافات جدید دارید؟

از جمله فناوری‌های معدنی توسعه داده شده در شرکت معنا، اسکنر سه بعدی لیزری لیدار مبتنی بر ناوگان پهپادی است. با به کارگیری این فناوری در نقشه برداری محدوده‌های معدنی، داده‌ها به سرعت و با دقت بسیار بالا تحلیل می‌شوند و تنها در چند دقیقه، به جای چند روز، خروجی کار در دسترس و قابل استفاده است.

همچنین الگوریتم‌های هوش مصنوعی توسعه داده شده توسط استارتاپ‌های سیکل اول شتاب دهی کانی بوم، با به حداقل رساندن میزان عملیات‌های اکتشافی، زمان و هزینه فرآیند‌های اکتشافی را به مقدار زیادی کاهش می‌دهند و از ریسک سرمایه گذاری‌ها می‌کاهند.

به جای ماشین آلات از رده خارج شده صنعت معدن، تنها راه کار در دسترس و مقرون به صرفه به کارگیری پلتفرم‌های ساخت افزایشی (پرینتر‌های سه بعدی فلزی) است که می‌تواند این خلا را به خوبی پر کند و این ماشین آلات و تجهیزات را به چرخه تولید بازگرداند

 با توجه به اینکه فرسودگی تجهیزات صنعت معدن و ارز بری بالای واردات، به نظرتان شرکت‌های دانش بنیان در این حوزه می‌توانند در سال جاری چه بخشی از مشکلات را کاهش دهند؟

متاسفانه بسیاری از ماشین آلات و تجهیزات واحد‌های معدنی و صنعتی به دلیل عدم دسترسی به قطعات خاص از چرخه تولید خارج شده اند. از طرف دیگر با وجود حیاتی بودن بسیاری از قطعات یادشده، ایجاد یک واحد صنعتی برای تولید تعداد محدودی از این قبیل قطعات از نظر اقتصادی توجیه پذیر نیست.

راه کار در دسترس و مقرون به صرفه به کارگیری پلتفرم‌های ساخت افزایشی (پرینتر‌های سه بعدی فلزی) است که می‌تواند این خلا را به خوبی پر کند و این ماشین آلات و تجهیزات را به چرخه تولید بازگرداند.

همچنین شاهد هستیم طی سال‌های اخیر چند شرکت دانش بنیان وارد عرصه تولید تجهیزات و ماشین آلات معدنی نظیر دستگاه‌های حفاری شده اند و توانسته اند با دریافت رضایت مندی شرکت‌های معدنی راه را برای ورود سایر شرکت‌های دانش بنیان هموار کنند.

از جمله موانع شکل گیری زیست بوم نوآوری در بخش معدن، سنتی بودن صنعت، یارانه‌های انرژی و نظام رانتی و نقش پررنگ و بروکراسی پیچیده دولت و بنگاه‌های وابسته به آن بوده است

سخن آخر؟

طرح موضوع اقتصاد دانش بنیان از سوی مقام معظم رهبری از چند سال پیش صورت گرفته است؛ اما متاسفانه طی این مدت بنگاه‌های اقتصادی حوزه معدن که عموماً وابسته به دولت هستند، گهگاهی به صورت شعار گونه از به کارگیری محصولات دانش بنیان سخن گفته اند، ولی برنامه و عزم جدی در این زمینه از این مجموعه‌ها مشاهده نشده است.

از جمله موانع شکل گیری زیست بوم نوآوری در بخش معدن، سنتی بودن صنعت، یارانه‌های انرژی و نظام رانتی و نقش پررنگ و بروکراسی پیچیده دولت و بنگاه‌های وابسته به آن بوده است؛ لذا لازم است، تغییرات ساختاری در حوزه حکمرانی، سیاستگذاری، برنامه ریزی و مدیریتی این بخش صورت گیرد تا شاهد تحقق اقتصاد دانش بنیان در صنعت معدن کشور باشیم.

شاخص گذاری، برنامه ریزی و نظارت برای تحقق اهداف دانش بنیان از جمله مهم‌ترین اقداماتی است که در سال جدید از متولیان بخش معدن کشور انتظار می‌رود. در این راستا ارزیابی و تشویق مستمر همکاری شرکت‌های معدنی با استارت آپ‌ها و شرکت‌های دانش بنیان حوزه معدن و صنایع معدنی و تمهید مشوق‌ها و نظارت بر اجرای آن‌ها برای جذب شرکت‌های بزرگ معدنی به نقش آفرینی در زیست بوم نوآوری معدن، لازمه شکل گیری و توسعه این زیست بوم است.

منبع: تحلیل بازار